Thanh Hóa: Hiệu quả từ một chương trình phát triển nông thôn bền vững

Năm 2023, Quỹ Xã hội và Cộng đồng SCF - CTCP đã có cơ duyên đến với thăm xã Yên Thắng là một xã thuộc huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa.

Biến thách thức thành cơ hội

Nơi đây có vị trí địa lý phức tạp, hiểm trở, gây nên rào cản lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Địa hình núi cao, có độ dốc lớn, cơ sở hạ tầng và giao thông của xã chưa được hoàn thiện đồng bộ, chủ yếu tập trung tại vùng trung tâm gây khó khăn trong việc đi lại của người dân trên nhiều tuyến đường và cản trở kết nối giao thông với các xã, huyện lân cận để giao thương, thúc đẩy kinh tế.

Ngoài ra, đa số thổ nhưỡng ở xã Yên Thắng là đất đá, đất đồi núi, các hộ dân trong xã lại canh tác, nuôi trồng nhỏ lẻ dẫn đến việc không bảo đảm đầu ra sản phẩm và không có sản phẩm kinh tế chủ lực.

Thêm vào đó, tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo của xã ở mức cao, trình độ văn hóa của người dân tại địa phương còn hạn chế, dân cư phân bố thưa thớt nhưng những người trong độ tuổi lao động của xã đều đi làm xa. Đa số người tại địa phương là phụ nữ, người già và trẻ em nhỏ. Những hạn chế đó khiến xã Yên Thắng thiếu đi nguồn lực kinh tế, khó có thể phát triển về mọi mặt.

Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng Yên Thắng cũng sở hữu nhiều lợi thế riêng để phát triển trong tương lai.

Bên cạnh những khó khăn tồn tại, Quỹ SCF nhận ra, xã Yên Thắng cũng sở hữu những lợi thế riêng như: khí hậu ôn hòa, đặc biệt tại bản Peo có khí hậu quanh năm mát, ẩm, thổ nhưỡng tốt, rất thích hợp trồng cây xứ ôn đới. Kết hợp với đó là đa số dân cư là dân tộc Thái - dân tộc có bản sắc văn hóa độc đáo. Biên giới của xã Yên Thắng giáp với nước bạn Lào, thuận lợi trong việc giao lưu văn hóa, kinh tế, rất có tiềm năng trong việc phát triển du lịch cộng đồng.

"Vì vậy, Quỹ SCF quyết định thành lập Chương trình Phát triển Cộng đồng xã Yên Thắng để giúp đỡ địa phương khai thác được những lợi thế đang có, từ đó phát triển đời sống người dân. Chương trình Phát triển Cộng đồng xã Yên Thắng của Quỹ SCF đã nhận được sự đồng thuận, hợp tác của chính quyền địa phương và người dân đối với những chủ trương kinh tế mới", bà Đinh Bùi Mỹ Hạnh, đại diện Quỹ Xã hội và Cộng đồng SCF - CTCP cho hay.

Nói thêm về tổ chức của mình, bà Hạnh thông tin: Quỹ Xã hội và Cộng đồng SCF là một tổ chức phi lợi nhuận hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, y tế và phát triển cộng đồng tại Việt Nam. Khác với các dự án trước đó, đối tượng mà Quỹ Xã hội và Cộng đồng SCF - CTCP hướng tới là toàn bộ cộng đồng chứ không phải từng cá nhân riêng lẻ hay nhóm đối tượng cá biệt.

Các thành viên trong Quỹ SCF cho rằng nếu kết quả của dự án chỉ là giúp được một vài cá nhân được hưởng lợi thì đó không được coi là dự án bền vững. Vì vậy, Quỹ SCF mong muốn có thể tạo điều kiện để cả một cộng đồng có cơ hội phát triển đồng đều, từ đó mọi người trong cộng đồng có thể giúp đỡ chéo lẫn nhau để tạo nên một cộng đồng phát triển.

Khi đất sỏi dần đơm hoa

Khi bắt tay vào "giải bài toán" phát triển nông thôn mới tại Yên Thắng, quỹ SCF đã xác định sẽ hoạt động theo mô hình bền vững. SCF đã phối hợp với chính quyền địa phương, người dân thực hiện quá trình khảo sát, đánh giá chi tiết. Trên cơ sở đó, Quỹ đặt mục tiêu phát triển nông nghiệp và du lịch cộng đồng dựa trên những lợi thế về tự nhiên, khí hậu và văn hóa bản địa.

Trải qua 5 giai đoạn, Chương trình Phát triển cộng đồng xã Yên Thắng đã gặt hái nhiều thành tựu ý nghĩa, không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả đời sống người dân địa phương mà còn tạo ra những thay đổi tích cực trong cộng đồng.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, một trong những thành công nổi bật của chương trình là Quỹ đã phát triển một khu chuyên canh thí điểm rộng 1ha trồng hàng trăm giống cây mới. Đồng thời, SCF cũng cung cấp cho bà con nông dân bộ tài liệu về trồng và chăm sóc cây trồng, giúp họ nâng cao kiến thức và kỹ năng. Việc xây dựng khu chuyên canh thí điểm không những giúp cải thiện năng suất cây trồng mà còn tạo cho người dân nguồn thu nhập ổn định.

Niềm vui của bà con xã Yên Thắng khi được nhận bộ tài liệu về trồng và chăm sóc cây trồng, giúp họ nâng cao kiến thức và kỹ năng.

Bên cạnh đó, Quỹ nhận thấy Bản Peo thuộc xã Yên Thắng có khí hậu độc đáo 1 ngày 4 mùa, cảnh sắc hữu tình, hoang sơ, kết hợp với những lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa của người Thái diễn ra thường xuyên, rất có tiềm năng khai thác du lịch. Tận dụng điều này, SCF đã tổ chức các khóa đào tạo về kỹ năng sử dụng công nghệ trong quảng bá mô hình du lịch cho người dân địa phương.

Về cơ sở hạ tầng, SCF kêu gọi nguồn lực và phối hợp với địa phương để cải tạo đường bê tông dân sinh và lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng giao thông. Việc hoàn thiện phát triển cơ sở hạ tầng giúp cho việc di chuyển của người dân được thuận lợi, bảo đảm an toàn cho các hoạt động sinh hoạt, cải thiện điều kiện sống trong khu vực. Đồng thời, hệ thống đường mới và hệ thống đèn chiếu sáng giúp kết nối các khu vực, giảm thiểu thời gian di chuyển, thúc đẩy giao thương và khuyến khích các hoạt động cộng đồng và thương mại được diễn ra liên tục.

Tính tới tháng 11/2024, cơ sở hạ tầng của xã Yên Thắng cũng được cải thiện rõ rệt với 2 công trình chiếu sáng giao thông gồm 300 bóng đèn dài trên 3km tuyến đường cùng hơn 3km đường dân sinh được bê-tông hóa kết nối các khu vực.

Nhờ sự chung tay của Quỹ SCF, hạ tầng nông thôn tại xã Yên Thắng đã được cải thiện, nâng cao rõ rệt.

Chương trình còn xây mới 1 sân trường bê-tông tại trường Tiểu học Yên Thắng, tạo môi trường học tập và vui chơi tốt hơn cho các em học sinh. SCF cũng trao tặng 40 suất quà cho các hộ gia đình chính sách và có công với cách mạng, cùng 25 suất học bổng S.POWER cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ đối tượng dễ bị tổn thương trong cộng đồng. Những nỗ lực này đã góp phần tạo nên một xã hội công bằng hơn và một tương lai sáng hơn cho thế hệ trẻ.

Đáng chú ý, hiện dự án cũng cam kết tiếp tục đồng hành cùng địa phương hướng tới mục tiêu xây dựng một cộng đồng bền vững và phát triển dựa trên 5 cam kết đã kí với địa phương trong Biên bản ghi nhớ.

Nói thêm về chi phí thực hiện, đại diện SCF cho biết, dự án huy động nguồn vốn đa dạng thông qua nhiều kênh khác nhau như xã hội hóa, nguồn lực tự có của địa phương... qua đó bảo đảm tính bền vững và khả năng triển khai lâu dài.

"Tổng chi phí huy động được ước tính gần 1 tỷ đồng trong đó 80% phân bổ cải thiện cơ sở vật chất và 20% cho các hoạt động tập huấn cũng như tài trợ giống cây cho bà con nông dân", bà Mỹ Hạnh nhấn mạnh.

Thực tế, mô hình phát triển nông thôn mới tại Yên Thắng đã chứng minh được hiệu quả vượt trội.

Thực tế, mô hình phát triển nông thôn mới tại Yên Thắng đã chứng minh được hiệu quả vượt trội. Bằng việc khai thác tối đa các tiềm năng sẵn có của địa phương như văn hóa, tự nhiên và nguồn nhân lực, mô hình đã mang lại những giá trị thiết thực, cải thiện đáng kể đời sống của người dân.

Với những ưu điểm như dễ áp dụng, hiệu quả kinh tế cao và tính bền vững, mô hình này hoàn toàn có thể được Quỹ nhân rộng ra các địa phương khác nếu có nguồn lực, góp phần vào sự phát triển chung của cả nước. Hiện, Quỹ Xã hội và Cộng đồng SCF - CTCP đã nhân rộng mô hình này sang xã Thành Sơn - Huyện Mai Châu - Tỉnh Hòa Bình.